Qeyd etdiyimiz kimi menisk oynaq daxilində yükün miqdarını azaldan və oynaq hərəkətini asanlaşdıran qığırdaq cismidir. Menisklər C– yarım ay formasında olub, kənarları yüksək ortası isə incə quruluşdadır. Bəzi hallarda menisklər anadangəlmə daha qalın və disk şəklində olur. Diskoid menisk dediyimiz bu hal normaldan daha çox zədələnməyə və yırtılmağa meyllidir.
Ağrı və narahatlıq yaratmadığı müddət müdaxiləyə ehtiyac yoxdur. Hər dizdə bayır və iç olmaqla 2 menisk mövcuddur. Menisk yırtılması diz travmalarında tez tez rast gəlinən bir haldır. Menisk yırtığı əsasən idmanda ya da qaçış zamanı görülməklə birlikdə, günlük hər hansi fiziki iş anında dizin ani dönməsi, agressiv hərəkət ,çöməlmə və ağır yük qaldırma nəticəsində də yarana bilər.
Menisk yırtığı zamanı əlamətlər
- Diz içindən eşidilən səslər yırtığın ilk əlamətləri ola bilər.
- Dizdə şişkinlik əmələ gələnə qədər idmançılar idmana davam edir, amma şişkinlik yarandıqdan sonra şikayətlər başlayır.
- Dizdə gərginlik və şişkinlik
- Oynaqların açılmasında azalma
- Dizdə maye toplanması
- Meniskin yırtıq hissəsi oynaq arasına girdikdə oynaqda kilitlənmə yaranması
- Dizin kilitlənməsi
- Ağrılar
Fizioterapiya Üsulları
Meniskopatiyalar zamanı fizioterapevtik müalicələr kompleksinə aşağıdakılar aiddir:
- Ultrasəs müayinə
- Maqnitoterapiya
- Elektrostimulyasiya
- Aeroterapiya
- Elektrofarez
- Qısa dalğa diametriyası
- Yüksək tezlikli lazer terapiyası
- Müalicəvi masaj
- Müalicəvi idman
Menisk Yırtığına Səbəb Nədir?
Ümumiyyətlə, çarpaz bağ və meniskin zədələnməsinin səbəbləri aşağıdakılardır:
- Tennis, xizək sürmə, futbol və ya basketbol kimi idman oynayarkən ani tərs hərəkət etmək
- Ani diz çökmə, əyilmə və ya həddindən artıq uzanma
- Ağırlıq qaldırmaq, bütün bədən ağırlığını dizə qoymaq
- Qığırdaqda davamlı kiçik zədələr
- Yaşlanma səbəbiylə menisküsün aşınması
- Anadangəlmə problemlər
Menisk Yırtığının Simptomları
Meniskin yırtılması hallarında xəstələrin ilk şikayəti dizdə sıx ağrıdır. Bu ağrılar şişkinlik və sərtləşmə ilə müşayiət olunur. Xəstələr üçün zədədən sonra pilləkənlərlə qalxmaq və enmək, oturmaq və ya yamaca qalxmaq çətinləşir. Bu cür ştammlar zərərin ilk əlamətləri kimi qəbul edilməlidir.
Ancaq xəstələrin böyük əksəriyyəti bu ilk siqnallara məhəl qoymur və problemin daha böyük bir nöqtəyə keçməsi üçün zəmin yaradır. Nəzərə alınmayan hallarda, diskomfort diz oynaqlarının kilidlənməsinə və hətta diz boşalmasına qədər irəliləyir. Bu səbəbdən, aşağıdakı simptomlar ilk dəfə göründüyü andan Uzman Ortoped – Travmatoloq həkimə müayinə olunmaq, müalicə almaq və lazım gələrsə, əməliyyat keçirmək vacibdir:
- Dizlərdə şiddətli ağrı
- Dizlərdə sərtlik və şişkinlik
- Dizlərin kilidlənməsi və boşalması hissi
Risk faktorları
- Artıq çəki
- İdman travmaları
- Əzələ zəifliyi
- Diz oynaq problemləri
Fizioterapiya və Reabilitasiya
İlk öncə xəstənin ağrılarının şiddətliyini müəyyənləşdirib dərəcələndirmək lazımdır.
Reabilitasiya programı ilk günlərdə 15 dəqiqə ərzində hər xəstəyə görə individual olaraq tərtiblənməlidir.