Çiyin ekleminde rotator manşet adlanan dörd əzələ və vətərdən ibarət əzələ qrupu var. Bu əzələ qrupu çiyin birləşməsinin sabitliyini təmin edir və qolun fırlanma hərəkətlərini edir.
Çiyin əzələlərinin yırtılmasının səbəbləri nələrdir?
Çiyin oynağı bədənin ən aktiv oynaqlarından biri olduğu üçün travmalara açıqdır. Rotator manşet yırtıqları adətən qırx yaşdan yuxarı insanlarda müşahidə olunur. Daha çox vətərlərin aşınması və yıpranması səbəbiylə xroniki təkrarlanan travmalar əsasında inkişaf etsə də, kəskin travma və ya idman zədələri səbəbindən gənc fərdlərdə də görülə bilər.
Rotator manşet yırtıqları üçün bəzi risk qrupları var. Təkrarlanan çiyin hərəkətləri tələb edən golf, tennis, avarçəkmə kimi idmanla məşğul olan şəxslər və qolun çiyin səviyyəsindən yuxarı işləməsini tələb edən rəssam və tavan işçiləri kimi peşələrdə çalışan insanlar risk altındadır.
Çiyin əzələ yırtığının simptomları
Çiyin ağrısı, hərəkətin məhdudlaşdırılması və gecə ağrılarına görə yuxu pozğunluğu çiyin əzələlərinin zədələnməsinin ən çox görülən əlamətləridir. Çiyin ağrısı xüsusilə gecə, təsirlənmiş çiyin üzərində yatarkən artır. Ağrı çiyin və dirsək arasındadır. Saçların daranması, başın yuyulması, geyinilməsi kimi qolun istifadəsini tələb edən gündəlik həyat fəaliyyətləri ağrılı və çətin olur.
Çiyin əzələlərinin yırtıqları necə diaqnoz qoyulur?
Rotator manşet yırtıqlarının diaqnozunda rentgen və ultrasəs kimi üsullardan istifadə olunsa da, MRT (maqnit rezonans) bu gün ən çox istifadə edilən diaqnostik üsuldur. MRT ilə yırtığın yeri, dərəcəsi, təsirlənmiş əzələlərin sayı və çiyin birləşməsindəki aşınma miqdarı müəyyən edilə bilər.
Çiyin əzələlərinin yırtıqları necə müalicə olunur?
Çiyin əzələlərinin yırtıqlarının müalicəsi konservativ (cərrahi olmayan) və cərrahi müalicə üsullarına bölünür. Müalicəni planlaşdırarkən xəstənin şikayətlərinin başlaması, şiddəti, xəstənin yaşı, məşğuliyyəti, həyat tərzi, xəstənin gözləntiləri kimi bir çox faktorlar nəzərə alınmalıdır.
Konservativ müalicənin məqsədi ağrıları aradan qaldırmaq, çiyin hərəkət genişliyini təmin etmək və çiyin əzələlərini gücləndirməkdir. Erkən dövrdə ağrı kəsici və iltihab əleyhinə dərman müalicələri ilə birlikdə aralıq soyuq tətbiq oluna bilər. Ağrının şiddətli olduğu və hərəkət məhdudiyyətinin aşkar olduğu hallarda oynaqdaxili inyeksiyalar edilə bilər. Bu dövrdə məşqlərə ağrıları artırmayacaq şəkildə başlamaq tövsiyə olunur.
Çiyin əzələsi yırtıqlarının müalicəsində də fiziki müalicə üsullarından istifadə edilir. Bu məqsədlə soyuq tətbiq, ultrasəs, ağrı kəsici və əzələ gücləndirici cərəyan müalicələri, quru iynələmə, bantlama və Hilterapiya (yüksək intensivlikli lazer terapiyası) daxil olmaqla fiziki müalicə və reabilitasiya proqramı tətbiq oluna bilər.
Çiyin bölgəsinin əzələlərini gücləndirmək üçün uyğun məşq proqramları başlanır və davam etdirilir.
Konservativ müalicələrdən fayda görməyənlər və tam qalınlıqda əzələ yırtığı olanlar üçün cərrahi təmir üsulları düşünülə bilər. Cərrahi müalicə artroskopik və ya açıq şəkildə edilə bilər. Əməliyyatdan sonra oynağın hərəkət genişliyini bərpa etmək və bölgədəki əzələləri gücləndirmək üçün məşq terapiyasına davam etmək lazımdır.